بررسی آلودگی فلزات سنگین در غبارهای ترافیکی شهر مشهد و تعیین منشأ آن با استفاده از روش استخراج ترتیبی

Authors

  • سیما عوض‌مقدم استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، اسلامشهر، ایران
  • فرزانه بهروش دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
  • فرشته قاسم‌زاده استاد، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
  • محمدحسین محمودی قرایی استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
Abstract:

گرد و غبارهای ترافیکی بیشتر دارای سطح بالایی از فلزات سنگین است که می‌تواند سلامت انسان و محیط زیست را تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله تلاش شده است با اندازه‌گیری غلظت فلزات سنگین در خاک و گرد و غبارهای موجود در مناطقی از شهر مشهد و در نواحی با حجم ترافیک بالا و همچنین در ماه‌هایی که بیشترین حجم ترافیک را دارند، میزان آلایندگی این خاک‌ها بررسی شود. بدین منظور 23 نمونه خاک سطحی از سه مسیر اصلی شهر مشهد به‎گونه‎ای که همه سطح شهر را پوشش دهد، برداشت شد و غلظت کل عناصر Ni، Zn، Pb،Cr  وCu  اندازه‎گیری شد. سطح آلودگی خاک شهری با استفاده از شاخص زمین‎انباشت(Igeo) ، شاخص آلودگی(PI)  و شاخص آلودگی یکنواخت (IPI) بررسی شد. شاخص آلودگی نشان می‌دهد که همه نمونه‌ها سطح بالایی از آلودگی به وسیله سرب (3.688-74.16) دارند. همچنین فلز روی (1.484-7.23) نیز در بیشتر نمونه‎ها سطح بالایی از آلودگی نشان می‌دهد. در حالی که نیکل (1.01-1.953) و مس (0.678-1.945) سطح متوسطی از آلودگی نشان می‌دهند. کروم (0.246-0.772) نیز در همه نمونه‌ها سطح پایینی از آلودگی نشان داد. منابع احتمالی آلاینده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل اجزای اصلی ارزیابی شد. نتایج تجزیه، غلظت‌های بالای فلزات سرب، مس، روی و نیکل را نسبت به میانگین غلظت این فلزات در بخش بالایی پوسته زمین نشان داد. وجود ضریب همبستگی مثبت میان عناصر سنگین روی و مس و همچنین سرب و روی، نشان‌دهنده منابع تولیدکننده همانند است که همان سوخت خودروها و استفاده از ترمز در وسایل نقلیه است .نتایج به دست آمده از روش استخراج ترتیبی نیز نشان از این دارد که گونه‎سازی عناصر Pb، Zn و Ni بیشتر در فازهای ناپایدار (F1+F2+F3+F4) صورت گرفته که نشان‌دهنده منشأ انسانی برای آنهاست، ولی عناصر  Crو Cu بیشتر در فاز پایدار (F5) توزیع شده‌اند که بیانگر منشأ بیشتر طبیعی برای این دو عنصر است. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی زیست محیطی آلودگی خاک منطقه فرومد به فلزات سنگین با استفاده از استخراج ترتیبی

عواملی از قبیل استخراج منابع معدنی و معدنکاری باعث ایجاد آلودگی منابع خاک به فلزات سنگین می گردد. در این تحقیق نمونه‌های رسوب برداشت شده از منطقه معدنی کرومیت فرومد با استفاده از روش استخراج ترتیبی، فلزات سنگین مورد بررسی قرار گرفت تا منشا این فلزات در رسوبات منطقه مشخص گردد. آنالیز نمونه های خاک نشان داد،غلظت عناصر کروم و نیکل در رسوبات منطقه بالاتر از مقدار آن در شیل جهانی می باشد. نقشه توزیع...

full text

تعیین غلظت و میزان آلودگی فلزات سنگین در گرد و غبارهای بخشی از استان بوشهر

سابقه و هدف: افزایش صنعتی‌شدن و فعالیت‌های انسانی، انتشار آلودگی‌های مختلف در محیط را تشدید می‌کند. آلودگی هوا به علت اثر روی اکوسیستم و سلامت انسان یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی است. فلزات سنگین که از منابع مختلف مانند فعالیت-های صنعتی و کشاورزی وارد محیط می‌شوند خطرات زیست‌محیطی جدی ایجاد مینمایند. برای کاهش تأثیر این فلزات، شناسایی مناطق آلوده حیاتی است. هدف این مطالعه بررسی برخی ویژگی...

full text

آلودگی فلزات سنگین در غبارهای ته‌نشین‌شده خیابانی شهر تهران و ارزیابی ریسک اکولوژیکی آنها

غبارها، ترکیبات ذره‌ای معلق در هوا هستند که از منابع مختلف زمینی و انسان‌ساز به وجود می‌آیند که پس از گذشت زمان با توجه به اندازه و چگالی‌شان مجدداً روی سطوح فرو‌‌ می‌نشینند. 49 نمونه از غبارهای خیابانی از کنارة چند خیابان اصلی از شرق و پایانة مسافربری جنوب تهران و یک نمونه از محوطة درون دانشگاه علم‌ و صنعت ایران در فصل تابستان و در شرایط آب‌ و‌ هوایی خشک جمع‌آوری و غلظت فلزات آهن، منگنز، روی، س...

full text

تعیین میزان آلودگی فلزات سنگین در مناطق معدنی با استفاده از شاخص های فرسایش و رسوب

فلزات سنگین به‌دلیل سمی‌بودن و پایداری در طبیعت، از آلاینده‌های خطرناک محیط زیست هستند. این فلزات می‌توانند با تغییر در خواص شیمیایی رسوبات، فلزات و آلاینده‌ها را به آب روی رسوب خود انتقال دهند و با تحرک دوباره آنها در محیط، به‌عنوان منبع آلودگی عمل کنند. در این خصوص معادن فلزی و فعالیت‌های معدنی یکی از منابع اصلی آلودگی فلزات سنگین در محیط‌های محلی هستند. در مطالعه حاضر به‌منظور ارزیابی سطوح آ...

full text

آلودگی فلزات سنگین در غبارهای ته نشین شده خیابانی شهر تهران و ارزیابی ریسک اکولوژیکی آنها

غبارها، ترکیبات ذره ای معلق در هوا هستند که از منابع مختلف زمینی و انسان ساز به وجود می آیند که پس از گذشت زمان با توجه به اندازه و چگالی شان مجدداً روی سطوح فرو می نشینند. 49 نمونه از غبارهای خیابانی از کنارة چند خیابان اصلی از شرق و پایانة مسافربری جنوب تهران و یک نمونه از محوطة درون دانشگاه علم و صنعت ایران در فصل تابستان و در شرایط آب و هوایی خشک جمع آوری و غلظت فلزات آهن، منگنز، روی، سرب، ن...

full text

تعیین آلودگی فلزات سنگین در رسوبات تالاب بامدژ با استفاده از شاخص ژ‍ئوشیمیایی مولر

تحقیق حاضر به بررسی شدت آلودگی فلزات سنگین (Ca ,Fe, Ni, Cd, Pb, Zn, As, Hg)در رسوبات تالاب بامدژ (استان خوزستان) می‌پردازد. هدف اصلی این تحقیق کمی‌سازی شدت آلودگی در تالاب و اهداف جزئی آن جداسازی بخش انسان‌ساخت از طبیعی و مشخص کردن منشاء عناصر سنگین است. در این تحقیق از روش آزمایشگاهی تفکیک شیمیایی و جذب اتمی استفاده شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بر اساس فرمول Igeo محیط تالاب از نظر آلو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 24  issue 95- مهندسی و محیط زیست

pages  141- 150

publication date 2015-06-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023